Maatregelen brandgans

Is schadebestrijding toegestaan?

Ja, het is onder voorwaarden toegestaan om brandganzen te weren, te verjagen en te bestrijden als daarmee schade aan landbouwgewassen wordt voorkomen. Een aantal van deze voorwaarden zijn hieronder beschreven.

Het aantal ganzen is periodiek en in grote delen van Fryslân bijzonder hoog. Om die reden wordt er doorlopend gewerkt aan ganzenbeleid dat werkbaar is voor alle belanghebbenden. Het huidige ganzenbeleid van Provincie Fryslân is verwoord in de Nota Faunabeleid Fryslân, waarin staat dat ganzenschade gebiedsgericht aangepakt dient te worden. Sinds april 2025 wordt het ganzenbeheer in Friesland uitgevoerd volgens het ‘Faunabeheerplan Ganzen Fryslân 2024-2029’, dat op 25 maart 2025 goedgekeurd is. Het goedgekeurde faunabeheerplan voorziet zowel in schadebestrijding van trekganzen (provinciale vrijstelling) als populatiebeheer voor standganzen (omgevingsvergunning populatiebeheer grauwe gans). 

Preventieve maatregelen

Om schadebestrijding met ondersteunend afschot voor brandgans in de periode van 1 oktober t/m 31 mei te mogen uitvoeren, zijn grondgebruikers verplicht om op percelen met kwetsbare gewassen aantoonbaar tenminste twee typen preventieve maatregelen te treffen, te weten een akoestisch en een visueel middel. Kwetsbare gewassen zijn na 1 augustus volledig nieuw ingezaaide percelen gras die groter zijn dan 1 ha en percelen met nog oogstbare akker- en tuinbouwgewassen. Preventieve maatregelen zijn dus NIET nodig op overjarig of doorgezaaid grasland.

In de Faunaschade Preventiekit voor ganzen van BIJ12 worden preventieve maatregelen genoemd die afzonderlijk of gezamenlijk ingezet kunnen worden om ganzen te verjagen en daarmee schade en overlast te voorkomen of te beperken. Door verschillende preventieve maatregelen af te wisselen, wordt de effectiviteit hoger en kan gewenning worden voorkomen.

Provinciale vrijstelling brandgans
(periode: 1 oktober t/m 31 mei)

Als preventieve maatregelen onvoldoende werken, mag er, conform het Faunabeheerplan Ganzen Fryslân 2024-2029, op basis van een provinciale vrijstelling ondersteunend afschot van brandganzen plaatsvinden van 1 oktober t/m 31 mei. Het primaire doel van ondersteunend afschot is het verjagen van ganzen naar foerageergebieden, niet het doden van ganzen. In het verleden werd door de provincie een maximaal aantal brandganzen vastgesteld dat met ondersteunend afschot onder vrijstelling geschoten mocht worden. Deze maximale afschotaantallen zijn, na een wijziging van de Omgevingsverordening in september 2024 door Provinciale Staten, komen te vervallen.

Voorwaarden provinciale vrijstelling*

• Er is geen machtiging nodig.
• Vanaf het moment dat er tegemoetkoming aangevraagd is, dient er minimaal 2x per week een verjaagactie uitgevoerd te worden. Indien daarbij geen brandganzen worden geschoten, wordt dit geregistreerd als ‘bejaagd met afschot 0’.
• Als er langere tijd geen brandganzen aanwezig zijn, vervalt de verplichting om twee keer per week te verjagen, mits de aanwezigheid van brandganzen door de grondgebruiker bijgehouden is op het daarvoor bestemde formulier.
• Als er na verloop van tijd weer structureel brandganzen aanwezig zijn op de percelen waarvoor tegemoetkoming aangevraagd is, dienen er opnieuw verjaagacties (met ondersteunend afschot) uitgevoerd te worden.

Download hier de samenvatting van de voorwaarden voor het verjagen van overwinterende ganzen op basis van een vrijstelling.

Legselbeperking/nestbehandeling

Het is niet toegestaan om eieren van de brandgans te behandelen.

Aanvraag tegemoetkoming

Om in aanmerking te komen voor een tegemoetkoming in de schade, dient een grondgebruiker te onderbouwen dat hij alles in het werk heeft gesteld om schade te voorkomen. Daartoe dient de grondgebruiker aan te tonen dat hij preventieve maatregelen heeft getroffen conform de Faunaschade Preventiekit voor ganzen van BIJ12, dat hij zelf verjaagacties onderneemt en dat hij, als er ondersteunend afschot plaats mag vinden, ten minste 2x per week ondersteunend afschot uitvoert of laat uitvoeren door een jager of andere uitvoerder (als de grondgebruiker zelf geen jachtakte heeft). Dit heet adequaat gebruik.

Wilt u weten of een tegemoetkomingsaanvraag in uw geval loont en hoe u dit kunt regelen? Ga dan naar het stappenplan op de pagina Schadebestrijding.

Provincie Fryslân heeft in maart 2024 een nieuw ganzenbeleid vastgesteld. Op basis daarvan zijn onlangs de beleidsregels voor tegemoetkomingen in faunaschade aangepast. De belangrijkste wijzigingen leest u hier. 

* De originele documenten in onze bibliotheek (faunabeheerplannen en toestemmingsbesluiten) zijn te allen tijde leidend ten opzichte van de informatie op deze pagina en dienen voorafgaand aan het gebruik ervan geraadpleegd te worden.