Schadebestrijding
Wat verstaan we onder faunaschade
Onder faunaschade verstaan we bedrijfsmatige schade die diersoorten veroorzaken aan gewassen, vee, bossen, bedrijfsmatige visserij en wateren. Hierbij valt te denken aan schade die ganzen veroorzaken door vraat aan (nieuw ingezaaid) grasland en geteelde gewassen als graan, bieten en (snij)mais of aan schade die predatoren oftewel roofdieren, zoals een wolf, vos of steenmarter, aanrichten door andere dieren, zoals schapen of pluimvee, te verwonden of te doden.
Faunaschade voorkomen of beperken
Grondgebruikers, onder andere bedrijven in de land- en tuinbouw, (pluim)veehouderijen, maar ook gemeenten en waterschappen, zijn zelf verantwoordelijk voor het voorkomen of beperken van schade aan het landschap, (landbouw)gewassen en vee en dienen enigszins rekening te houden met het bedrijfsrisico dat er schade van buitenaf kan optreden. Omdat faunaschade wel een hoge kostenpost voor grondgebruikers kan zijn, is het onder bepaalde voorwaarden mogelijk om daarvoor een schadevergoeding aan te vragen.
Preventie, afschot en tegemoetkoming
Preventieve maatregelen
Ter voorkoming of vermindering van schade kunnen grondgebruikers eerst preventieve, niet-dodelijke maatregelen treffen op hun percelen. Om voor een tegemoetkoming in de schade in aanmerking te komen, is het nemen van niet-dodelijke preventieve maatregelen meestal vereist. Lees hier meer over in de Faunaschade Preventiekits van BIJ12, die voor de belangrijkste schadeveroorzakende diersoorten of diergroepen zijn opgesteld. In een preventiekit worden per diersoort of diergroep preventieve maatregelen opgesomd die afzonderlijk of gezamenlijk ingezet kunnen worden om faunaschade en overlast te voorkomen of te beperken. Enkele voorbeelden van preventieve maatregelen zijn: afrastering, de inzet van honden, akoestische middelen als een knalapparaat of een vogelafweerpistool en visuele maatregelen als een vogelverschrikker, vlaggen en linten en flitsmolens.
Afschot
Bij faunaschade is de inzet van preventieve, niet-dodelijke middelen vaak de eerste stap. Hierbij wordt wel opgemerkt dat preventieve maatregelen soms maar tijdelijk effect hebben, omdat er na verloop van tijd sprake kan zijn van gewenning (vlaggen, vogelverschrikkers etc.). Als er voldoende preventieve, niet-dodelijke maatregelen getroffen zijn, is het bij sommige diersoorten tevens toegestaan of wordt het voor het aanvragen van een tegemoetkoming zelfs vereist om (aan verjaging ondersteunend) afschot als schadebestrijdingsmiddel in te zetten. Voor welke diersoorten dit toegestaan en/of vereist is, verschilt per provincie. Voor provincie Fryslân is dit vastgelegd in provinciale vrijstellingen, ontheffingen, opdrachten of omgevingsvergunningen. Afschot wordt vanwege de onomkeerbaarheid pas ingezet als er eerst twee andere maatregelen geprobeerd zijn en mag alleen uitgevoerd worden door personen die daartoe bevoegd zijn. Als de grondgebruiker zelf jachtrecht heeft, mag de grondgebruiker zelf afschot plegen, maar hij kan hiervoor ook een jager inschakelen of contact opnemen met de wildbeheereenheid (WBE) in de desbetreffende regio.
Tegemoetkoming schade
Voor diersoorten die niet bestreden mogen worden, zoals ganzen in een daartoe aangewezen rust- of foerageergebied, wordt 100% van de schade uitgekeerd. Bij taxatie van schade wordt niet alleen gekeken naar de ontstane schade aan grasland en gewassen. Zo kunnen veehouders bijvoorbeeld ook de kosten van extra ingekocht veevoer declareren. Bij kwetsbare gewassen of dieren kan een verhoogd eigen risico gelden. Voor meer informatie over de afhandeling van schademeldingen en het aanvragen van een tegemoetkoming verwijzen wij naar de website van BIJ12. BIJ12 behandelt de tegemoetkomingsaanvragen namens alle provincies in Nederland.
Stappenplan voor grondgebruikers bij faunaschade
- Is er bij u sprake van bedrijfsmatige schade door in het wild levende diersoorten? Meld deze schade dan gratis via het SRS (Fauna Schade Registratie Systeem) binnen 7 werkdagen na het ontstaan van de schade.
- Neem, indien verjaging met ondersteunend afschot voor de desbetreffende diersoort toegestaan is en u zelf geen omgevingsvergunning jachtgeweeractiviteit (jachtakte) heeft, contact op met een jager of met de WBE in uw regio, zodat er namens u schadebestrijding met ondersteunend afschot kan plaatsvinden.
- Vraag eventueel digitaal een machtiging voor schadebestrijding met ondersteunend afschot aan (de WBE of jager kan vertellen of dat in uw geval nodig is).
- Geef een schriftelijke grondgebruikersverklaring af aan de jager.
- Heeft u veel faunaschade? Dan kunt u onder bepaalde voorwaarden tegemoetkoming voor de ontstane schade aanvragen. Deze voorwaarden kunnen per diersoort verschillen. Belangrijk is dat u kunt aantonen dat u alles heeft gedaan om schade te voorkomen: dat u preventieve maatregelen uitvoert conform de Faunaschade Preventiekits van BIJ12, dat u zelf verjaagacties onderneemt en dat u, indien afschot voor een diersoort toegestaan is, dit ook uitvoert of door een jager laat verrichten. Kijk wel even goed of de aanvraag van tegemoetkoming in uw situatie loont. Er kan sprake zijn van een eigen risico, tegemoetkomingen lager dan
€ 50,00 worden niet uitgekeerd en er kan een schadebehandelbedrag, zogeheten leges, van toepassing zijn. - Indien het financieel de moeite waard is om een tegemoetkoming in de schade aan te vragen, dan kunt u dit regelen via Mijn Faunazaken. Meer informatie en instructies voor het aanvragen van een tegemoetkoming kunt u vinden op de website van BIJ12.
Meer weten?
Meer weten over faunaschade in Nederland of het aanvragen van een tegemoetkoming? Neem dan een kijkje op de website van BIJ12.
Meer weten over de dataregistratiesystemen SRS en FRS? Neem dan een kijkje op de website van NatuurNetwerk.
Uitgekeerde faunaschade in Friesland
Top 3 schadeveroorzakende ganzensoorten in Friesland
BIJ12 publiceert jaarlijks de landelijke faunaschadecijfers. Hieruit blijkt dat in provincie Fryslân over schadejaar 2023 (van 1 november 2022 t/m 31 oktober 2023) een bedrag van € 15.373.901,00 aan tegemoetkomingen voor faunaschade uitgekeerd is. Dit bedrag ligt vele malen hoger dan in de meeste andere Nederlandse provincies.
In Friesland wordt verreweg de meeste schade aan grasland toegebracht en daarna aan snijmais, groenten als broccoli en bloemkool en aan wintergraan. De grootste schadeveroorzakers zijn drie ganzensoorten. Neem ook eens een kijkje op de Monitor Faunaschade van BIJ12 om de getaxeerde en uitgekeerde schade voor andere diersoorten, gewassen en provincies op te vragen.
Het Faunaschade Registratie Systeem (SRS)
Gebruik door grondgebruikers
Het SRS (Faunaschade Registratie Systeem) is een landelijk registratiesysteem waar grondgebruikers faunaschade kunnen melden. De meldingen die via het SRS gedaan worden, zijn inzichtelijk voor de faunabeheereenheid in de desbetreffende provincie. Via het SRS kunnen grondgebruikers verschillende zaken regelen, onder andere: faunaschade melden, een machtigingsaanvraag invullen, de op het perceel genomen maatregelen melden etc.
Gebruik door particulieren
Particulieren kunnen de door inheemse diersoorten veroorzaakte schade en overlast via het SRS of eenvoudig via de meldmogelijkheid op onze website melden.
N.B. Particulieren kunnen geen aanspraak maken op een tegemoetkoming in de schade. Dit geldt alleen voor bedrijven.
Het Fauna Registratie Systeem (FRS)
Grondgebruikers (en particulieren) hebben geen toegang tot het Fauna Registratie Systeem (FRS). Het FRS wordt uitsluitend door faunabeheereenheden, wildbeheereenheden, jagers en overige uitvoerders gebruikt.
Koppeling SRS en FRS
Voor het uitvoeren van handelingen in het kader van schadebestrijding op percelen is er een koppeling mogelijk tussen het SRS van de grondgebruiker en het FRS van de jager of uitvoerder. Hierdoor is zowel voor de grondgebruiker als voor de jager/uitvoerder inzichtelijk welke handelingen zijn verricht en/of nodig zijn om faunaschade te voorkomen of te bestrijden.
Schade en overlast bij particulieren
Wat te doen
Bent u woonachtig in provincie Fryslân en heeft u weleens te maken gehad met schade of overlast die veroorzaakt werd door een in het wild levend dier? Uw (moes)tuin leeggegeten, omgewoeld of vertrapt? Uw dieren verwond of gedood? Gevaarlijke verkeerssituaties door overstekend wild? Geluids- of stankoverlast?
Op de diersoortenpagina’s leest u voor belangrijke schade- en overlastveroorzakende diersoorten tips ter bescherming van uw huis, tuin/erf, dieren of overige eigendommen (tabblad ‘Voor particulieren’).
Geen antwoord gevonden op uw vraag? Stuur ons dan een mailtje.
Particuliere schade en overlast melden
De faunaschade bij grondgebruikers in de land- en tuinbouwsector en op (pluim)veehouderijen is qua omvang en qua (herstel)kosten van een geheel andere orde dan de schade en overlast bij particulieren. Toch zijn wij, in het kader van de beheersing van schade en overlast in de gehele provincie Friesland, benieuwd naar de diersoorten waar particulieren zoal last van ondervinden. Dus heeft u schade of overlast van in het wild levende dieren? Laat het ons dan weten!
Twee manieren om schade te melden
- Vul het meldformulier snel en eenvoudig in via onze website! Klik op de button hieronder.
- Meld schade via het SRS (Fauna Schade Registratie Systeem). Hiervoor heeft u wel inloggegevens nodig.
Het belang van meldingen
De (fauna)schademeldingen van grondgebruikers en particulieren die via het SRS ingevoerd zijn en de meldingen van schade en overlast die particulieren via onze website hebben gedaan, worden door ons verwerkt. Hierbij leggen we verbanden, wegen we de verschillende belangen af en stellen we, indien de situatie daarom vraagt, een nader onderzoek in. Het geheel van de meldingen geeft ons een totaalbeeld van de aard en omvang van de door diersoorten veroorzaakte schade en overlast in Fryslân. Het is voor ons niet mogelijk om naar aanleiding van elke melding individuele terugkoppeling te geven.
De verkregen data wordt door FBE Fryslân gebruikt voor het monitoren van de problematiek, voor het onderbouwen van adviezen aan Provincie Fryslân, voor het funderen van faunabeheerplannen en overige publicaties en voor het delen van informatie met grondgebruikers, agrarische en natuurcollectieven, WBE’s en overige belanghebbenden.