Maatregelen brandgans

Is schadebestrijding toegestaan?

Ja, het is onder voorwaarden toegestaan om brandganzen te weren, te verjagen en te bestrijden als daarmee schade aan landbouwgewassen wordt voorkomen. Een aantal van deze voorwaarden zijn hieronder beschreven.

Het aantal ganzen is periodiek en in grote delen van Fryslân bijzonder hoog. Om die reden wordt er doorlopend gewerkt aan ganzenbeleid dat werkbaar is voor alle belanghebbenden. Het huidige ganzenbeleid van Provincie Fryslân is verwoord in de beleidsnotitie ‘Gans in Balans’ en in de uitvoeringsnotitie ‘De Fryske Guozzenaanpak’. In 2024 is het ganzenbeheer uitgevoerd volgens het Faunabeheerplan Winterganzen Fryslân 2023-2024 en de ontheffing voor koppelvormende ganzen (geldig t/m februari 2024). Per 5 oktober 2024 is de omgevingsvergunning met betrekking tot ondersteunend afschot van overwinterende trekganzen van toepassing. 

Preventieve maatregelen

Om schadebestrijding met ondersteunend afschot voor brandgans in de periode van 1 oktober tot 1 juni 2025 te mogen uitvoeren, zijn grondgebruikers verplicht om op percelen met kwetsbare gewassen aantoonbaar tenminste twee typen preventieve maatregelen te treffen, te weten een akoestisch en een visueel middel. Kwetsbare gewassen zijn na 1 augustus volledig nieuw ingezaaide percelen gras die groter zijn dan 1 ha en percelen met nog oogstbare akker- en tuinbouwgewassen. Preventieve maatregelen zijn dus NIET nodig op overjarig of doorgezaaid grasland, op afvanggewassen op geoogste maispercelen en op percelen met oogstresten of groenbemester.

In de Faunaschade Preventiekit voor ganzen van BIJ12 worden preventieve maatregelen genoemd die afzonderlijk of gezamenlijk ingezet kunnen worden om ganzen te verjagen en daarmee schade en overlast te voorkomen of te beperken. Hierbij valt te denken aan visuele en akoestische maatregelen in de vorm van vogelverschrikkers, vlaggen, flitsmolens en knalapparaten, aan verjagende maatregelen door honden en roofvogels in te zetten en aan maatregelen ter afscherming, zoals spandraden boven het gewas. Door verschillende preventieve maatregelen af te wisselen, wordt de effectiviteit hoger en kan gewenning worden voorkomen.

Ondersteunend afschot winterganzen

Als preventieve maatregelen onvoldoende werken, mag ondersteunend afschot van de brandgans plaatsvinden op basis van een provinciale vrijstelling. Provincie Fryslân heeft per
1 oktober 2024 een nieuwe omgevingsverordening afgegeven, maar in verband met het vaststellen van de bijbehorende voorwaarden, kan de vrijstelling pas per 5 oktober 2024 worden gebruikt. Jaarlijks wordt door de provincie een maximaal aantal brandganzen vastgesteld dat met ondersteunend afschot onder vrijstelling geschoten mag worden. Voor de periode van 5 oktober 2024 tot 1 juni 2025 bedraagt dit aantal 14.000 brandganzen. 

Voorwaarden provinciale vrijstelling*

• De grondgebruiker dient een melding te (laten) doen van geconstateerde of verwachte schade.
• Er is geen machtiging nodig.
• Buiten foerageergebieden is het op percelen met kwetsbare grassen, op percelen waar na 1 augustus volledig nieuw gras ingezaaid is van minder dan 1 hectare en op percelen die beteeld zijn met overjarig of doorgezaaid gras toegestaan om brandganzen te verjagen met ondersteunend afschot.
• Verjagen met ondersteunend afschot mag plaatsvinden van een halfuur voor zonsopkomst tot een halfuur na zonsondergang. Het geweer is ook tot een halfuur na zonsondergang inzetbaar als akoestisch middel.
• Per verjaagactie mogen maximaal 4 ganzen geschoten worden. 
• Vanaf het moment dat er tegemoetkoming aangevraagd is, dient er minimaal 2x per week een bejaagactie uitgevoerd te worden. Indien daarbij geen brandganzen worden geschoten, wordt dit geregistreerd als ‘bejaagd met afschot 0’.
• Als er langere tijd geen brandganzen aanwezig zijn, vervalt de verplichting om twee keer per week te bejagen, mits de aanwezigheid van brandganzen door de grondgebruiker bijgehouden is op het daarvoor bestemde formulier.
• Als er na verloop van tijd weer structureel brandganzen aanwezig zijn op de percelen waarvoor tegemoetkoming aangevraagd is, dienen er opnieuw bejaagacties (ondersteunend afschot) uitgevoerd te worden.

Lees hier de voorwaarden die horen bij de omgevingsvergunning.

Legselbeperking/nestbehandeling

Het is niet toegestaan om eieren van de brandgans te behandelen.

Aanvraag tegemoetkoming

Om in aanmerking te komen voor een tegemoetkoming in de schade, dient een grondgebruiker te onderbouwen dat hij alles in het werk heeft gesteld om schade te voorkomen. Daartoe dient de grondgebruiker aan te tonen dat hij preventieve maatregelen heeft getroffen conform de Faunaschade Preventiekit voor ganzen van BIJ12, dat hij zelf verjaagacties onderneemt en dat hij, als er ondersteunend afschot plaats mag vinden, ten minste 2x per week ondersteunend afschot uitvoert of laat uitvoeren door een jager of andere uitvoerder (als de grondgebruiker zelf geen jachtakte heeft). Dit heet adequaat gebruik.

Wilt u weten of een tegemoetkomingsaanvraag in uw geval loont en hoe u dit kunt regelen? Ga dan naar het stappenplan op de pagina Schadebestrijding.

* De originele documenten in onze bibliotheek (faunabeheerplannen, vrijstellingen, ontheffingen en opdrachten) zijn te allen tijde leidend ten opzichte van de informatie op deze pagina en dienen voorafgaand aan het gebruik ervan geraadpleegd te worden.